Natuurgebied Noord

Amsterdam-Noord is een natuurgebied waar ook mensen wonen. Tussen de stoeptegels en de snelwegen bloeit en groeit van alles. Amsterdam Noord heeft de donkerste nachten, en je hoeft niet eens ver te zoeken om het Oer-IJ nog te zien.

In deze programmalijn organiseren we avontuurlijke programma's, expedities en onderzoek met kunstenaars, ecologen en activisten over de stad als natuurgebied, een pleidooi voor een radicaal andere kijk op de stad. We trekken al snorkelend, kanoënd en wandelend door het meest natuurrijke stadsdeel van Amsterdam.

Doe je met ons mee?
Trek je laarzen aan of juist je schoenen uit. Kruip door de goot of snorkel door een sloot. Je kan kanoën langs de oevers van het Oer-IJ, bushcraften in Tuindorp Oostzaan of op expeditie langs de A10.

Opening Natuurgebied Noord

In oktober 2021 organiseerden we een feestelijke opening van Natuurgebied Noord. We schreven een manifest en een verlanglijst die we de komende jaren gaan realiseren.

Het Wilde Noorden

'Het Wilde Noorden'. is een ode aan de natuur in Amsterdam-Noord. Twee jaar expedities vanuit Tolhuistuin resulteerden in de stadsnatuurgids van Joost Janmaat en Reem Saouma. Een kleurrijk boek met routes te land, ter zee en in de lucht, en interviews en achtergrondverhalen over de woeste stadsnatuur.

Manifest

Amsterdam-Noord is een Natuurgebied, behandel het ook zo

Bewoners van Amsterdam-Noord weten het allang. Noord is het meest groene, levenskrachtige, soortenrijke en biodiverse landschap van Amsterdam. Het heeft meer verschillende soorten planten dan Nationaal Park Texelse Duinen, meer verschillende bomen dan Nationaal Park de Hoge Veluwe en het Noordzeekanaal is een van de meest biodiverse wateren van Nederland. Het klinkt misschien gek, maar Stadsdeel Noord is een Natuurgebied. Dus, bewoners, bedrijven en bestuurders, behandel het ook zo. Dat is de enige manier om deze plek leefbaar en gezond te houden.

Amsterdam-Noord heeft uitgestrekte rietlanden, bossen, binnentuinen, volkstuinen, parken, meren, sloten en rivieren. Elke dag kunnen we zien en ervaren hoe het leven in de stad hun weg vindt. Wij, inwoners van Noord, worden getrakteerd op vogelconcerten, zoemende insectenzwermen, kikkerkoren en krekelgekakel. Over de Molenwijk vliegen duizenden trekvogel formaties. Vossen en straatkatten trekken door de Bongerd, lepelaars door Schellingwoude. Je hoeft niet ver te zoeken, tussen de stoeptegels van de Vogelbuurt en langs de snelweg van de A10 bloeit en groeit van alles. Snorkelend en kanoënd in het Noorderijplas en de Schellingwouderbreek zien we haviken, palingen en geelwangschildpadden. Oeverzwaluwen en IJsvogels huizen bij Overhoeks. In het Vliegenbos besef je tussen de glimwormen en nachtvlinders dat Noord nog altijd de donkerste nachten van de stad heeft.

Maar voor hoe lang? De grootste verandering van Amsterdam vindt de komende jaren plaats in Noord. Het stadsdeel waar nu 100.000 mensen wonen, wordt met zo’n 50.000 woningen uitgebreid, een enorme logistieke operatie. In de plannen is aandacht voor groen, maar zolang er geen goede controle is op de uitvoering van richtlijnen en een juridische en politieke basis ontbreekt, zal de stadsnatuur het onderspit delven.

Dat konden we de afgelopen jaren zien. Er zijn duizenden bomen gekapt zonder adequate herplant. De video van ontgroening van Noord, in beeld gebracht door Elzo en Verdedig Noord, toont een schrikbarend beeld. Nieuwbouwtorens schieten de lucht in, maar energiearmoede is voor veel Noorderlingen in slecht onderhouden huurhuizen een dagelijkse realiteit. Lichtvervuiling leidt tot gigantische insectensterfte, maar blijft voor bestuurders een blinde vlek. ‘Sjoemelgroen’ wordt opgevoerd om de eigen normen te behalen, maar sportvelden van kunstgras, tennisbanen en daktuinen hebben met openbaar toegankelijke natuur weinig van doen.

Tegelijkertijd ontstond de afgelopen jaren in Noord ook een brede maatschappelijke beweging van betrokken mensen die zich in hun vrije uren hard maken voor de mooie plek waar ze wonen. Ze zijn georganiseerd als Vrienden van het Vliegenbos, het Rietland, het Noorderpark, de Wilmkebreek, het Schellingwouderpark, de Duurzame 100 van Noord, Amsterdam Noord Groene Stad aan het Water (ANGSAW), Red Amsterdam Noord, OM, Groene Longen, Dames Vogelburen of Voortuin van Noord.

Mensen die onvermoeibaar blijven inspreken bij stadsdeelvergaderingen, hun buren leren om om het Vliegenbos heen te fietsen vanwege de dieren die er wonen, demonstreren in het Noorderpark vanwege de ontgroening en het gebrek aan participatie, manifesten maken, bloementuinen aanleggen, expedities organiseren, moestuinles geven, een kerstbomenbos aanleggen, volkstuinparken onderhouden en petities opstellen omdat er wel wordt geïnvesteerd in nieuwbouw, maar onvoldoende in renovatie van bestaande woningen. Poten in de modder, voeten in het IJklei.

Samen met deze mensen roepen wij Amsterdam Noord uit tot Natuurgebied. Want Noord is een leefgebied van miljarden wezentjes die groeien, kruipen, vliegen en bloeien en met wie wij mensen samen de stad vormen. We hebben elkaar nodig om de stad gezond en leefbaar te houden. Om te dealen met de verzengende hitte en de hevige neerslag waar we steeds vaker mee te maken hebben. We komen er tot rust, we recreëren er, we worden er gelukkig van. Wijzelf zijn natuur. We kunnen de stad alleen leefbaar houden als we ook ontwerpen en bouwen voor planten en dieren. Kijk eens wat vaker door de ogen van een dier, een plant, een schimmel of korstmos. Hoe kijkt een egel naar een rotonde? Of een ringslang naar de Schellingwouderdijk?

Met het uitroepen van Natuurgebied Noord pleiten we voor het vieren, behouden, versterken en op waarde schatten van de stadsnatuur. We roepen iedereen op om mee te doen, bewoners, bedrijven, bestuurders: Hang een vlag uit. Zet ‘m in je voortuin, je park, het water om je huis, tussen de stoeptegels van je straat. Vier het stadsdeel waar we zo van houden. Want Noord is een Natuurgebied waar ook mensen wonen.

Een verkorte versie van deze tekst verscheen als opiniebijlage in Parool (22 oktober 2021).