Geschiedenis van Tolhuistuin
Geschiedenis van Tolhuistuin
Tolhuistuin kent een bijzondere geschiedenis. De Tuin van Tolhuistuin is een van de oudste stadsparken van Amsterdam. Al eeuwen lang ligt ze daar, aan de andere kant van het IJ, tegenover het centrum van Amsterdam. Het was de plek waar reizigers konden wachten om met de boot naar het centrum over te steken als de stadspoorten in de ochtend opengaan.
In 1770 wordt er een theekoepel gebouwd met een grote tuin, de Tolhuistuin. Die tuin is een populair uitje voor Amsterdammers, met een prachtig uitzicht op de stad. Vanaf 1870 zijn er ook openluchtconcerten. Er is een dansvloer, een kegelbaan, een schietbaan, een speeltuin en er worden zwemwedstrijden georganiseerd.
Plek voor onderzoek en innovatie
Als Noord eind 19e eeuw meer en meer een plek wordt voor zware industrie, stopt Tolhuistuin met de concerten. Wel vinden er grote manifestaties plaats over innovatie en techniek, zoals de eerste Nederlandse scheepvaarttentoonstelling in 1913 en de eerste luchtvaarttentoonstelling Amsterdam in 1919.
Met de komst van Shell wordt Tolhuistuin onderdeel van Lab Amsterdam, het onderzoekscentrum van de oliegigant. Bijna honderd jaar lang is Lab Amsterdam het hart van de fossiele industrie. Het terrein biedt ruimte aan kantoren, laboratoria en hallen met tal van proefinstallaties, zoals het Polymerencentrum, de Proeffabriek, de Shelltoren en de Biologische Afdeling. Shell doet er wetenschappelijk en technisch onderzoek naar benzine, asfalt, kerosine, bestrijdingsmiddelen, kraakgas, chemie en meer. In 1954 wordt de eerste elektronische rekenmachine van Nederland geïnstalleerd in Noord, de Miracle, een voorloper van de computer. Het grootste gebouw op het Tolhuistuinterrein is de bedrijfskantine, die we nu het Paviljoen noemen. Deze is gebouwd in de jaren 1971-1974 naar ontwerp van architect Arthur Staal (1907-1993) en inmiddels gemeentelijk monument.
Bijna zeventig jaar lang is de prachtige plek hermetisch afgesloten voor het publiek, weggestopt achter een hek. In 2009 verkoopt Shell het terrein aan Gemeente Amsterdam. De gemeente start een competitie op zoek naar goede ideeën om Tolhuistuin tot een ontmoetingsplek te maken voor bewoners van Amsterdam.
Tolhuistuin, plek voor kunst en cultuur
De competitie wordt gewonnen door Chris Keulemans met Stichting Tolhuistuin (destijds Cultuur aan het IJ). Tolhuistuin wordt een unieke plek voor kunst en cultuur voor de bewoners van Amsterdam, en voor Stadsdeel Noord in het bijzonder. Terwijl het Paviljoen samen met Paradiso en THT Horeca B.V. grondig wordt verbouwd, start de programmering in de Tuin en nemen culturele organisaties hun intrek in de verschillende panden op het terrein: de Staalvilla, het Poortgebouw, het Reservaat, het Brughuis en Villa Abspoel.
In 2014 is de verbouwing van het Paviljoen achter de rug en wordt het hele Tolhuistuinterrein feestelijk geopend voor het publiek. Hiphopdansschool Solid Ground Movement en TIP Amsterdam Noord gaan open en ook het Leeshuis opent haar deuren.
In korte tijd is Tolhuistuin uitgegroeid tot een bruisende culturele hotspot aan de IJ-oever van Amsterdam Noord, een plek voor muziek, beelden, verhalen en heerlijk eten. Van intieme theateroptredens tot grote concerten en manifestaties. Van buitenexpo’s tot spraakmakende podcastprogramma’s. Van laagdrempelig dorpshuis tot bruisend festival. Een plek voor verbeelding en voor verandering.